Temse, 4de graad en specialisatie Schilderkunst

“De eerste twee jaren werken we vanuit de waarneming en worden opdrachten aangereikt die de verbeelding prikkelen, alsook in dialoog gaan met de moderne en hedendaagse schilderkunst. Er wordt voldoende tijd en ruimte gegeven vanaf  het eerste jaar om te kunnen experimenteren, je leefwereld beeldend te helpen ordenen en afzetten tegen wat jou als veeleer gevoelige mens onzeker maakt. Zelfreflectie en groepsevaluatie brengt meer vertrouwen en maakt je als mens sterker in je keuzes .In het atelier heb je een eigen vaste werkplek en een materiaal kar waarin jij je spullen kan achterlaten.”

– Iefke Molenstra, docent schilderkunst Temse

---

THEORIE ( max. 1 uur per week )

1 . Bespreking opbouw schilderij

• Soorten dragers
• Lijmen en gronden ( invloeden )
• Schildersmateriaal
• Soorten verf en eigenschappen( watergedragen en  olieverf )
• Penselen , schildersmes ..( gebruik en onderhoud )
• Verdunnings- middelen
• Schildersmediums en toepassingen
• Bindmiddelen
• Vernissen
• Ongelukken met schilderijen
• Startpalet en schikking van de kleuren op het palet

2. Kleur

     Ontstaan van kleur

• Licht als bron van kleur
• Reflectie en absorptie
• Kleurstoffen en pigmenten
• Lichtechtheid
• Dekkracht en transparantie
• Kleurkracht

    Eigenschappen van kleuren

• Kleurtemperatuur
• Kleurtoon
• Helderheid
• Verzadiging

    Mengen van kleuren

• Driekleuren mengsysteem
• Primaire kleuren
• Primaire kleuren met wit en zwart
• Primaire kleuren met wit , zonder zwart
• Kleurcombinaties
• Kleurcontrasten
• Complementaire kleuren
• Zeskleuren mengsysteem
• Optisch kleurmengen
• Pointillistisch mengen
• Glacerend mengen

    Schilderen met kleur

• Ruimtesuggestie in het platte vlak
• De keuze van het onderwerp
• Vormperspectief en kleurperspectief
• Kleurtemperatuur en ruimtesuggestie
• Analyse van een landschap
• De dikte van de verf
• Helderheid en ruimtesuggestie
• Verzadiging en ruimtesuggestie
• Ruimtesuggestie door combinatie van kleureigenschappen

3 . Bespreking van verschillende  opzetmethodes bij Oude Meesters en Hedendaagse Meesters.

• Wat is de zin van een gekleurde of een witte ondergrond.

4 . De rol van de beeldelementen in een beeldvlak.

• ( de stip  , de streep , de vlek , kleur , vorm , grootte , afstand , structuur ,  toon licht-donkerwerking.. )
• Verwerken van de beeldelementen
• Dynamiek  in het beeldvlak ( beweging en ritme )
• Compositie
• Harmonie en disharmonie
• Kleur ( toon ) en evenwicht
• Punt contrapunt ( tegenstellingen , accenten in een werkstuk )

5 . Voorbeelden in relatie met de kunstgeschiedenis , kunstenaars , kunststromingen , muziek, literatuur ..

---

TECHNIEKEN

De technieken en onderzoeken worden klassikaal de eerste drie jaren van de opleiding gegeven en staan in verhouding met het ritme en talent van de leerling. We werken op  klein tot zeer groot formaat vanaf het eerste jaar.

Niet ieder jaar komen dezelfde  technieken of onderwerpen  aan bod , afhankelijk van het enthousiasme en tijd kan dit variëren. De onderwerpen zijn uiteenlopend van stilleven ,  natuur , foto’s , bewegend beeld , filmstille  , tekst , kopie van een  kunstenaars ,  muziek , model ,portret , dieren , fantasie , interieur , architectuur ….soms wordt er ruimtelijk werk gemaakt 3D om dan terug naar 2D te gaan …. eigen materiaal ….

Voor de eindejaarsstudenten in de 4 de graad en specialisatie wordt het een zoektocht naar de techniek die zij of hij het beste kan maar zich er ook  het beste  bij voelt om zijn persoonlijk werk mee te kunnen concretiseren. 

Basistechnieken tekenen in functie van een schilderij

• Hulplijnen en schaduwvlakken
• Voorstudies in verschillende materialen.
• (houtskool , inkt , bister , pastel , aquarel , oliekrijt , acrylverf , potlood ..collage .,)
• Studies op papier met inkt en witte verf
• Schetsmatige snelle studies in acrylverf of gouache
• Schildering in 1 kleur
• Schildering in grijzen : zwart en wit
• Schildering met de complementaire kleuren
• Schildering in zuivere kleuren
• Schildering met koude en warme kleuren
• Schildering met  gedempte kleuren ( vuile kleuren )
• Schilderen met bonte kleuren ( zuivere )
• Bonte en gedempte kleuren in één vlak
• Alla prima schilderen ( nat in nat )

Verschillende opzetmethodes schilderijen op verschillende ondergronden

• Ondergronden prepareren van doek , linnen , houten paneel , karton volgens de oude methode.
• Lijmwater – gessogrond
• Schilderen volgens de oude methode
• Schilderen met eitempera op paneeltje ( Jan van Eyck , iconen …)
• Tempera – onderschildering voor olieverf
• Olieverf op paneel / doek
• Opspannen van doek op raam
• Lijmen van doek , papier  op paneel
• Opspannen van verschillende papiersoorten

 Lagentechniek voor olieverf

• Ondergronden:
  • Kleur op een witte grond.
  • Overschildertechnieken ( De ‘vet–over-mager ‘regel )
  • Onderschildertechnieken : Monochrome onderschildering
  • Imprimatura’s en gekleurde gronden
  • Schilderen op half-donkere tot lichte gronden
  • Werken op een halfdonkere imprimatura ( Rubens , Van Dijck .. )
  • Grissaile onderschildering
  • Schilderen op half-donkere tot donkere gronden ( chiaroscuro effect )
  • Schilderen op gekleurde ondergronden
  • Transparante en halfdekkend en dekkende kleuren op gekleurde gronden.
  • Delen van de grond kleuren.

 Penselen en penseelvoering en andere middelen om verf te hanteren

• Sponzen , betaalpasje , lijmkam , verfroller , rakels , spuitbussen , stokken …
• Pasteuze technieken  “ impasto “met varkensharen penseel ,
• Werken met schildersmes
• Glaceertechnieken en verzachten
• Dassen met zachte en borstel penselen
• Tamponeren , uithalen van verf
• Frotten en poetsen ( borstelen )
• Werken met twee penselen
• Het schilderen van een trompe-l’oeil reliëf ( een witje )

Lagentechniek voor acrylverf

• Transparante aquareleffecten
• Nat -in nat schilderen
• Transparante pasteuze en structuureffecten
• Dekkende kleur op een grond met structuur
• S’graffito – effecten
• Schrapen met acryl
• Technieken met de tube geknepen
• Werken met sjabloon
• Werken op een droge en natte drager
• Spatten , drippings

Onder voorbehoud:

Werken met bijenwas: Cera cola en Encaustiek