Temse, 3de graad zondag 12-13 jarigen

Er is zoveel meer mogelijk dan schetsen met potlood op papier, al blijft net dat een belangrijke basis. We zullen ze niet negeren. We zullen ontsluieren waarom je assen trekt, hoe je een ellips nu juist tekent, hoe een portret wordt opgebouwd, of handen, of hoe je een figuur tekent. Eenvoudige perspectiefoefeningen maken een gebouw weergeven al meteen een stuk aanschouwelijker. Wat maakt een landschap boeiend? Wat is clair-obscur, wat is repoussoir, hoe zit het met dieptewerking in een tekening? Een park is uiteindelijk één groot schilderij, met een steeds veranderende lichtinval. Een kerkhof is een openluchtmuseum, waarin een heel stuk (kunst)geschiedenis vervat zit. We gaan het stap voor stap ontdekken. We ontdekken hoe iets zuiver en juist te tekenen slechts één vorm van de realiteit is, ze vereist alleszins heel wat concentratie en inzet. Met diverse opdrachten ontsluieren we stukje bij beetje de mogelijkheden van het tekenen.

We vertrekken bij wat onze leerlingen al kennen of zagen, en gaan verder kijken. En zeker, platgetreden paden bewandelen we net zo goed, als dat we ze zullen verlaten. Dat kan onder andere door te bespreken en tonen hoe kunstenaars hen voorgingen in hun benadering. Is er iets nieuws onder de zon? Allicht wel. Langs kronkelige en verrassende weggetjes, vinden we meer en meer nieuwe dingen waarmee we aan de slag kunnen.

Kleur kan een enorme zeggingskracht hebben, een werk versterken, een gloed geven, of een sfeer uitstralen, van vrolijk en zomers, tot somber en duister. Van ijl tot nadrukkelijk aanwezig. We zoeken uit wat het effect is van dekkende verven tegenover transparante. Hoe je inkten kan gebruiken, en of je alleen maar met een tekenpen kan tekenen (nee dus!).

De realiteit in de meeste diverse verschijningsvormen, ervaren we ook individueel. Eigen creativiteit en fantasie stimuleren kan een aparte en hoogstpersoonlijke invulling van de realiteit opleveren. Voorbeelden uit de jongerencultuur in het algemeen (taal, muziek, gedragscodes, kledingstijl, films…) en cultuur in het bijzonder zetten aan tot dromen en creëren. Dat kan in zowel iets driedimensionaal resulteren als in het betere teken-schilder-collagewerk. Mixed media zijn daarbij verrijkend. Waarom eens niet tekenen op een stuk versleten karton? Dat heet overigens “een boeiende drager” te zijn.  En wat zou het effect zijn van werken op een ruwe versus een gladde ondergrond? Uitschuiven mag (!) Kan je enkel met klei kneden, en hoe maak je een bas-reliëf? Moet je altijd met lijm werken, of valt er te assembleren, te vouwen, verweven, vlechten, omplooien, in elkaar duwen, wringen…? We zoeken het uit.

Wij ontdekken, dat om een losser figuurtje (dat kan een stripfiguur zijn) te kunnen tekenen, je ook erg goed moet zijn in figuur- en portret tekenen. De universele manier van verhoudingen weergeven, reeds vastgelegd door de oude Grieken, komt ook in onze klas aan bod, vaak met verrassende resultaten, overigens. De vele plaasteren modellen die onze Academie bezit, zijn een museum op zich, en beslist verrijkend.

Vorm bestuderen en weergeven, of dat nu in een plat vlak, twee-of driedimensionaal is… we testen het graag uit in combinatie met materialen en technieken. Of je deze ook kan mixen is een interessante zoektocht, die we regelmatig kans geven. Het technische aspect wordt zo een aanpak met een creatieve inslag, mét ruimte voor eigen zoeken en aftasten. Dit terwijl we ook rond ons heen kijken naar oude en (hedendaagse) kunst van Panamarenko over Wim Delvoye naar pakweg Berlinde De Bruyckere, van Jean-Michel Basquiat naar Luc Tuymans, William Kentridge enz… hoe kunst ontstaat, of ze voor iets staat, of er appreciatie voor kan ontstaan, of eerder afkeer. Persoonlijk is het in elk geval, gelukkig maar. We proberen de polsslag aan te voelen van dit alles, en daar een geleidelijk aan een eigen mening over te vormen, discussiëren mag, moét…Voortschrijdend inzicht, heet dat dan.

Opdrachten worden vrijwel altijd ingeleid, met voorbeelden (historisch oud materiaal, objecten uit de klas, kunstboeken, internet, Youtube, muziek, videoclips, zelfs animatiefilms…) en een klasgesprek dat tot wisselwerking leidt. We hebben het in de les duidelijk niet alleen over vorm, maar dus ook over inhoud, die over kunst, maatschappij, actualiteit kan gaan. Ook over wat jongeren bezighoudt.

Technieken…ze worden gedemonstreerd, waarna ieder de opdracht voor zichzelf uitprobeert en individueel begeleid wordt op weg naar een stukje zelfstandigheid en durf.

Elke leerling werkt op zijn eigen tempo, waarbij de individuele moeilijkheidsgraad per leerling kan verschillen, naargelang ieders leeftijd en bagage. Maar er is altijd het vangnet, dat leraar heet, en waar ze op kunnen rekenen voor hulp en tips.

Eén en ander kan dus door elkaar lopen, ook al omdat ieder op eigen ritme moet kunnen werken en evolueren. Leerlingen kunnen zo vergelijken, en iets van elkaar opsteken. Daarom houden we klassikale besprekingen ter evaluatie, soms tussentijds, en al zeker als het eindresultaat een feit is. Soms kunnen de leerlingen samenwerken, elkaars ideeën zo leren kennen, leren met elkaar rekening te houden wat de groepsgeest bevordert, die in deze klas zo al dynamisch is, zoals jongeren op hun best zijn, als ze zich ergens thuis voelen. Je kan als leraar alleen maar dankbaar zijn dat je hen mag begeleiden. In mijn geval sinds 1993.

Schrijf je dan zeker in en ga mee op ontdekkingsreis!